یک‌شنبه 6 مرداد 1392 - 3 : 15

نویسنده : پورتال خبری کاشان م . م

کد خبر : 7429

20667 بازدید

  محمد اوسط یادگار مولا علي (ع) در جوشقان استرك

نوشته شیخ میثم یوسفی ، وبلاگ myney.blogfa.com/post-3.aspx

نگاه به تاریخ و بررسی دقیق زندگی و سیره اهل بیت(ع) در دفع و رفع سؤالات و شبهات پیرامون آنها کمک شایانی به انسان می­نماید. تحقیق در زندگی و امور روزمره آنها نشان می­دهد که آنها نیز مانند سایر مردم، از یک زندگی عادی و معمولی برخوردار بوده و از تجملات و رفتارهای ملوکانه به دور بوده­اند.
ازدواج و زندگی زناشویی آنها نیز مانند سایر مردم و البته بر طبق موازین شرعی بوده است.
در این مقاله به بررسی ازدواج امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) باامامۀ که نوه رسول خدا (ص) بوده است می­پردازیم تا بتوانیم پاسخگوی برخی شبهات در این زمینه باشیم.
آنچه در تاریخ مسلّم است در زمان حیات حضرت فاطمه (س) آن حضرت با هیچ زن دیگری ازدواج نکرده­اند کمااینکه پیامبر بزرگوار اسلام نیز در زمان حیات حضرت خدیجه (س) با هیچ زن دیگری ازدواج نکرده­اند.
در کتابهای مختلف شیعه حدیثی و تاریخی از جمله بحارالانوار ذکر شده است که حضرت فاطمه (س) در آخرین روزهای عمرشان، حضرت علی (ع) را فرا می­خوانند و به ایشان وصیت می­کنند که اولین وصیت ایشان، ازدواج آن حضرت با امامه است؛ و حضرت زهرا (س) علت این وصیت را این گونه بیان می­کند که «لانها تکون لولدی مثلی؛ او برای فرزندان من مثل خود من است». به همین جهت از امیرالمؤمنین علی (ع) نقل شده که ایشان فرمودند: 4 چیز است که من نمی­توانم آنها را ترک کنم: اول ازدواج با امامه به خاطر وصیت فاطمه (س)،... .[1]
به هر حال می­توان گفت که ازدواج حضرت علی (ع) با امامه یکی از متواترات و مسلمات تاریخی است که با مراجعه به کتابهای تاریخی و حدیثی واضح و عیان می­گردد.
نکته­ای که در اینجا باید بررسی شود این است که امامه کیست؟ آیا او نوه دختری رسول خدا (ص) است؟ آیا پیامبر اسلام (ص) غیر از حضرت زهرا (س) فرزندی داشته­اند؟
امامه کیست؟
پدرش ابوالعاص ابن الربیع بن عبد العزی بن عبد شمس بن عبد مناف است. مادر ابوالعاص هاله نام دارد که  دختر خویلد است. بنابراین ابوالعاص خواهرزاده حضرت خدیجه (س) می­باشد.[2] مادر امامه، زینب نام دارد. برخی او را فرزند اول رسول خدا (ص) و برخی او را بزرگترین دختر ایشان می­دانند.[3]
ازدواج ابوالعاص با زینب، به درخواست حضرت خدیجه(س) بوده که پیامبر نیز مخالف نبوده­اند. زیرا حضرت خدیجه (س) ابوالعاص را مانند فرزند خود دوست می­داشته­اند. ازدواج آنها قبل از بعثت صورت می­گیرد.[4]
بعد از بعثت رسول خدا (ص)، حضرت خدیجه (س) و فرزندانش به پیامبر اسلام ایمان می­آورند؛ اما ابوالعاص بر شرک خود باقی می­ماند. دشمنان اسلام تلاش می­کنند تا بین او و همسرش زینب جدایی و طلاق به وجود آورند؛ اما ابوالعاص قبول نمی­کند.[5]
پس از هجرت رسول گرامی اسلام به مدینه، ابوالعاص در جنگ بدر به همراه مشرکان شرکت می­کند و به اسارت مسلمانان در می­آید. اهل مکه برای آزادسازی اسراء حاضر می­شوند فدیه بپردازند که زینب نیز برای آزادسازی همسرش مقداری پول همراه با گردبندی را ـ که در شب زفافش حضرت خدیجه (س) به او بخشیده بودـ به عنوان فدیه می­پردازد. هنگامی که رسول خدا (ص) آن گردبند را می­بیند بسیار متأثر می­شوند و ابوالعاص را آزاد می­کنند و گردبند را نیز به زینب باز می­گردانند و از ابوالعاص پیمان می­گیرد که زینب را رها کند و به مدینه بفرستد. ابوالعاص نیز چنین می­کند و زینب را به نزد پدرش رسول خدا (ص) در مدینه می­فرستد.[6]
کمی قبل از فتح مکه ابوالعاص مسلمان می­شود و به نزد رسول خدا (ص) در مدینه می­آید و پیامبر او را مجدداً به عقد زینب در می­آورد.[7]
حاصل ازدواج زینب با ابوالعاص یک پسر و یک دختر بوده به نامهای علی و امامه. علی در کودکی از دنیا می­رود اما امامه زنده می­ماند.[8]
مورخین بسیاری از شیعه و سنی نقل می­کنند که پیامبر اکرم (ص) امامه را بسیار دوست می­داشت به طوری که گاهی در هنگام نماز امامه را بر دوش خود می­گذاشت.[9]
ابن حجر عسقلانی در کتاب خود چند مورد از مهربانی­های پیامبر (ص) نسبت به این دختر را ذکر کرده و بیان می­کند که پیامبر چند هدیه گرانبها را که به ایشان داده شده بود به امامه بخشید.[10]
با توجه به این موارد باید گفت اینکه برخی گفته­اند که زینب دختر رسول خدا (ص) فرزندی نداشته است، کلامی باطل است و شاید منظورشان این بوده که نسل حضرت محمد(ص) تنها از حضرت فاطمه (س) باقی مانده است نه از فرزندان دیگر ایشان.
بهر حال بعد از شهادت حضرت زهرا (س) و بنابر وصیت ایشان، امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع) با امامه ازدواج می­کنند و امامه تا زمان شهادت حضرت علی (ع) در کنار ایشان می­ماند.
نویسندگان مختلفی مثل «ابن عبدالبر» و «ابن حجر عسقلانی» می­نویسند: هنگامی که امیرالمؤمنین علی (ع) در بستر شهادت قرار گرفت به امامه فرمودند:«انی لا آمن ان یخطبک هذا الطاغیة بعد موتی» یعنی؛ به درستی که من اطمینان به عدم مکر و حیله این طغیانگر ـ معاویه ـ ندارم که بعد از من از تو خواستگاری کند و تو با او ازدواج کنی. پس اگر خواستی بعد از من ازدواج کنی، من به مغیره بن نوفل ـ که از یاران و دوستان حضرت علی(ع) بوده است ـ راضی هستم که تو با او ازدواج کنی. و حتی ذکر کرده­اند که امیرالمؤمنین به مغیره بن نوفل امر کرد که بعد از من با امامه ازدواج کن.
بعد از شهادت حضرت علی (ع)، معاویه مروان را دستور داد که امامه را برای او خواستگاری کند و 100 هزار دینار نیز به او بدهد. مروان نیز چنین کرد. آنگاه امامه به مغیره بن نوفل خبر داد و مغیره نیز از امام حسن (ع) او را خواستگاری نمود و امام حسن (ع) امامه را به عقد مغیره در آورد تا آخر عمر در عقد مغیره باقی ماند.[11]
می­توان گفت هدف معاویه از درخواست ازدواج با امامه، مشروعیت دادن به حکومت ناپاکش بوده است؛ زیرا امامه نوه رسول خداست و ازدواج با او برای معاویه باعث نزدیک شدن او به خاندان رسالت  و تثبیت حکومتش در شام می­شده است. حضرت علی(ع) نیز برای جلوگیری از این امر، به امامه سفارش می­کند که با مغیره بن نوفل ازدواج کند.
نکته دیگری که در پایان به آن اشاره می­کنیم این است که آیا حضرت علی (ع) از امامه دارای فرزندی بوده یا خیر ؟ این مطلب مورد اختلاف بین مورخین است. ابن عبدالبر و ابن حجر در کتابهای خود بیان می­کنند که قول ضعیفی هست که امامه نه از حضرت علی (ع) فرزندی داشته و نه از مغیره.[12] ابن بطریق نیز در ذکر فرزندان حضرت علی (ع) از امامه فرزندی را برای آن حضرت قائل نمی­شود.[13] اما بسیاری از مورخین تصریح کرده­اند که امامه از حضرت علی (ع) فرزندی داشته به نام محمد اوسط مثل ابن ابی الفتح الاربلی، طبری، ابن اثیر، ابن کثیر، مقریزی، ابن شهرآشوب، سید محسن امین، ابن الجوزی، ابوالفداء و شیخ علی نمازی شاهرودی.[14]
برخی فرزند امامه را محمد اصغر می­دانند مثل مقریزی در کتاب"الفاظ الحنفاء باخبار الائمه الفاطمیین الخلفاء" و یعقوبی.[15]
در کتاب اعیان الشیعه بیان شده که شیخ مفید (ره) محمد اوسط را فرزند امامه ذکر نکرده است.[16] در حالی که علامه مجلسی در بحار به نقل از ابن شهرآشوب می­نویسد: شیخ مفید در کتاب «الارشاد» مادر محمد اوسط را امامه می­داند.[17]
درباره زندگانی محمد اوسط، اطلاعات زیادی وجود ندارد. برخی او را جزء شهدای کربلا می­دانند. به نظر می­رسد بعد از درخواست ازدواج معاویه از امامه و رد این درخواست، معاویه برای آنکه بتواند امامه را تحت فشار قرار داده تا با ازدواج با او راضی شود، محمد اوسط را تحت تعقیب قرار می­دهد. محمداوسط نیز مدینه را ترک کرده به سمت ایران حرکت می­کند. منطقه کاشان ـ که از همان ابتدا جزء محبان امیرالمومنین علی(ع) بوده­اندـ می­توانست مکان امنی برای محمد اوسط باشد. اما جاسوسان معاویه، محمد اوسط را تعقیب و در حوالی کاشان او را می­یابند و به دستور معاویه او را به شهادت می­رسانند.
بر اساس اين تحقيق و پژوهش ، زيارتگاه و مدفن اين امامزاده در جوشقان استرك كاشان است ؛ حاج سید احمد متولی که متولی حرم این امامزاده است بیان می­کند که در شجره­نامه این امامزاده ـ که هم اکنون مفقود شده است ـ این مطلب آمده است که معاویه دستور تعقیب و کشتن محمد اوسط را داده است.[18]