وی افزود: این دسته متعلق به محله پشت مشهد کاشان است که نزدیک به یک قرن پیش به همت شخصی به نام مرحوم عزیزالله فراهی و جمعی از مداحان و مرثیه سرایان کاشان تأسیس شده است.

به گفته وی بیشتراعضای این هیئت نوحه خوان و مداح اهل بیت (ع) هستند که هر کدام در بین راه اشعاری را در رثای امام حسین (ع) و واقعه عاشورا می‌خوانند.

ترابزاده یادآور شد: چاووش عزا که پیراهن قبا و عبا و کلاه مشکی به تن می‌کند و بیرق سیاهی به دوش می‌گیرد در پیشاپیش هیئت این اشعار را می‌خواند؛ چاووش حزن غم ز بیابان کربـلا/ شد قاصـد عزای شهیـدان کربلا/ گویند مه عزای شه کربلا رسید/ این ماه باصفا شده بستان کربلا/ این ماه منع آب روان گشته شیعیان/ از ظلم اهل کـوفه به مهمان کربلا

وی با اشاره به اینکه چاووشی حرفه‌ای نیازمند حرف معنوی، صدا و نفس گرم است اظهارداشت: قدرت چاووش بر بدیهه گویی، خوش لحنی، شناسایی موقعیت‌ها، شخصیت‌ها و توصیف زائران و عاشقان زیارت استوار است.

به گفته وی موچگی، روخوانی چاووشی، از بر خواندن آن و هم آوایی چاووشان پیشکسوت از مراحل چاووشی است.

کارشناس مردم شناسی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان گفت: چاووش خوان اگر سید باشد شالی سبز بر گردن می‌آویزد در غیر این صورت شالی سیاه رنگ حمایل سینه خود می‌کند و اگر برای بدرقه و پیشواز نیز باشد عَلَمی سبز بر دوش می‌گیرد و اگر برای اعلام ماه عزا باشد پرچمی سیاه بر دوش می‌گیرد و اشعاری با سبک و روشی خاص می‌خواند.

ترابزاده ادامه داد: پیرمردی محاسن سفید معروف به چاووش خوان در آئین چاووش خوانی در دو دهه مانده به ماه محرم پرچم عزای حضرت سیدالشهدا (ع) را بر دوش گرفته و از بازار پا نخل تا انتهای بازار مسگر‌ها چاووش خوانی می‌کرد.

وی با اشاره به اینکه کسی که چاووش خوانی می‌کند باید دلی پاک داشته باشد، گفت: با این شرایط صدای دلنشین و آواز خوش چاووش خوان در دیگران اثر می‌گذارد و بدن‌ها به لرزه در می‌افتد و اشک‌ها نیز از دیدگان جاری می‌شود.

ترابزاده با بیان اینکه کاشانی‌ها با چاووش خوانی به استقبال ماه عزای اباعبدالله الحسین (ع) می‌روند افزود: قدمت تاریخی چاووش خوانی در فرهنگ عزاداری کاشان به دوره صفویه و شاید به دوره‌های پیشین آن بر می‌گردد.

وی ادامه داد: کاشان ۴۰ میراث فرهنگی ناملموس فرهنگی ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد که ۱۵ اثر آن مربوط به آیین‌هایی عاشورایی ثبت شده منطقه کاشان است.

آیین چاووش خوانی عزای امام حسین در کاشان به شماره ۲۶۷۱ در ۱۷ اسفندماه ۱۴۰۰ در فهرست میراث معنوی ثبت شده است.

لازم به ذکر است، آئین «چاووش محرم» با اجرای ویژه برنامه‌های متنوع فرهنگی هنری و رونمایی ازلوح ثبت آئین «چاووش محرم» به عنوان آیین رسمی اقامه عزای سیدالشهدا دردارالمومنین کاشان با اجرای ویژه برنامه‌های متنوع فرهنگی هنری به ویژه حرکت دسته چاووش از بازار پانخل و رونمایی از سند ثبت ملی آیین چاووش خوانی در تیمچه امین الدوله بازار کاشان با مشارکت سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری، اداره تبلیغات اسلامی، سازمان زیبا منظر شهرداری، اداره میراث فرهنگی، شورای هیئات مذهبی وهیات در تیمچه امین الدوله بازار کاشان برگزارشد./۱۳۰۷/