حسین قطنی باف
« کاشان را سرسبز کنیم » شعار یکی از طرحهایی است که آخر هفته کنونی در کاشان اجرا خواهد شد. بزودی قرار است با حضور مسوولان کشوری و با هدف کنترل چشمه های تولید ریزگرد ، افزایش عرصه های منابع طبیعی ، مقابله با فرسایش خاک و کمک به اقتصاد کشاورزان منطقه ، بذر بادام کوهی در دامنه کوهها و دشت کاشان با مشارکت قشرهای مختلف مردم کاشته شود.
برای یادآوری باید دانست بادام کوهی چیست و چه فوایدی دارد ؟! درختچۀ بادام کوهی یا بادام تلخ در نواحی کوهستانی و خشک و نیمه خشک به صورت خودرو میروید. درختچه ای خوش منظر با شاخه های فراوان ، ساقه های ایستا ، افراشته و سبز رنگ و برگهای باریک و کوچک که در اواخر زمستان و اویل بهار با گلهای درشت و سفید رنگ شکوفا می شود. ارتفاع متوسط این گیاه بین 2.5 تا 3 متر و قطر تاج آن به 2 تا 2.5 متر می رسد. بادام کوهی در ارتفاع 800 تا 2700 متری از سطح دریا در خاکهای عمیق تا نیمه عمیق ، سنگریزه دار آهکی - سیلیسی و شیب های ملایم کوهستانها می روید. این گیاه بومی ایران است و در بخش وسیعی از کوههای آهکی ، سنگلاخی ناحیه رویشی ایرانی – تورانی کشور به چشم می خورد.
این گونه بادام به هیچ وجه نیاز به آب ندارد اما اراضی کشت شده در مدت سه سال باید از چرای دام مصون بماند. بادام کوهی به آب و هوای گرم و خشک مقاوم است و با نفوذ ریشه اش در عمق زمین و سایه ای که می گستراند از فرسایش خاک جلوگیری می کند و برای مهار روان آبها و سیلاب ها بسیار مفید است. این گیاه در دامنه ها به صورت خودرو می روید اما در دهه 70 سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به اهمیت و جایگاه این درختچه برای توسعه فضای سبز پی برد ، بر همین اساس در دو دهه گذشته از بذر و نهال بادام کوهی برای جلوگیری از فرسایش خاک یا اصلاح و احیای مراتع کوهستانی استفاده می شود. بذر این گیاه در اواخر پاییز قبل از بارشهای زمستان کاشته می شود ، وقتی بذر بادام کوهی در سرما و رطوبت مناسبی قرار بگیرد جوانه می زند و تکثیر این گیاه هم به وسیله همان دانه انجام می شود.
درختچه بادام کوهی از سال ششم به بعد میوه می دهد و میوه این درخت معمولاً از اوایل خرداد تا اواخر این ماه برداشت میشود. مغز تلخ میوه این درختچه شبیه به بادام شیرین است و کمتر مصرف خوراکی دارد در عین حال این بادام تلخ پس از فراوری و شیرین سازی می تواند در سبد خشکبار و آجیل هم قرار می گیرد.
از مغز بادام کوهی بیشتر برای تهیه روغن و پماد دارویی و عطر استفاده می شود . خواص بادام کوهی به میوه آن محدود نیست، ریشه، صمغ و ساقه آن هم خواص دارویی دارد.
شهرستان کاشان ، آران و بیدگل ،برخوار ، خورو بیابانک ،چادگان ، دهاقان ،سمیرم ،شهرضا ،نایین و نطنز از مناطق رویش بادام کوهی در استان اصفهان است. بنابر آمار سالهای اخیر 1300 هکتار از اراضی بخش کوهستانی شهرستان کاشان پوشیده از درخچه های بادام کوهی است . کشت بذر بادام کوهی در منطقه کاشان با توجه به شرایط اقلیمی، جغرافیایی، گردشگری، اقتصادی و… علاوه بر حفظ و تثبیت و کنترل فرسایش خاک میتواند تاحدودی سیاستهای اقتصاد مقاومتی را در بخش کشاورزی شهرستان محقق کند .
بدیهی است مشارکت مردم به ویژه کشاورزان در کشت بادام کوهی در عرصه های طبیعی کاشان بعد از 3 تا 6 سال ثمره بخش خواهد بود . اگر کشاورزان و متولیان اجرای این طرح نهال های بادام کوهی را در برابر چرای دام و آفات صیانت کنند ، شهروندان کاشان در سال ششم از مناظر و فواید این درخچه ها بهره مند خواهند شد.
|