خانه در شهرهاي کويري مثل کاشان، با بخش هاي
اصلي اندروني و بيروني آن، مفهومي فراتر ازسکونت داشت و مکان مناسبي را براي
برگزاري آيين هاي مذهبي بخصوص در ماه هاي محرم و صفر فراهم مي کرد.
حياط هاي مفصل خانه هايي همچون طباطبايي، عباسيان،
بروجردي، تاج و... فضاي مناسبي را براي برگزاري برنامه هاي آييني، بخصوص در ماه
محرم فراهم مي کرد.
علاوه بر اين، در خانه هاي علما نيز نسل به نسل
همه ساله در ماه محرم مجالس روضه خواني مفصلي با حضور اقشار مختلف مردم از کوچک و
بزرگ، پير و جوان با شکوه و معنويت خاصي همراه بود.
از روز اول ماه محرم تا يازدهم آن، که معمولا
مجلس وعظ و روضه خواني در برخي از خانه هاي علماي کاشان، مثل خاندان نراقي، ادامه
داشت رسم بر اين بود که بسياري از دسته
جات شامل سقاها، زنجيرزنان و شبيه خوان هاي سيار، هرکدام در هر روزي که براي
عزاداري سنتي حرکت مي کردند، در مجلس روضه خواني علما نيز حضور پيدا مي
کردند.
يکي از اين گونه خانه هاي علما که بر اساس نقل
قول هاي اهالي محله، بازماندگان آن و برخي کتب، در ماه محرم يکسر شور و شعور حسيني
مي شده، خانه تاريخي آل ياسين است که در دهه دوم محرم امسال براي نخستين بار پس از
سال ها، باري ديگر با برگزاري مرثيه
خواني و دعا به حال و هواي عاشورايي گذشته بازگشت.
خانه تاريخي آل ياسين کاشان با قدمتي نزديک به
دو قرن، در خيابان امام خميني (ره) مقابل بقعه حبيب بن موسي بن جعفر(ع) قرار دارد
که با يک حياط مرکزي بزرگ، در گروه
خانه هاي يک حياطه با سه جبهه داراي ايوان ها و تالارهاي مختلف مي باشد.
اين خانه به دستور فتحعلي شاه قاجار، براي يکي
از بزرگ ترين علما و مراجع بزرگ نيمه اول قرن 13 ه.ق به نام سيدمحمد تقي پشت مشهدي
جد اعلاي خاندان آل ياسين ساخته و بعدها به صورت موروثي در اختيار آقا نظام الدين
مجتهد کاشاني (آل ياسين) قرار گرفت.
کاربري اين خانه از ابتدا به عنوان مدرسي براي
تدريس سيدمحمد تقي پشت مشهدي بوده و در ماه محرم و صفر، که حوزه هاي علميه تعطيل مي
شده، مراسم سينه زني و عزاداري در آن برگزار مي شده و اين سنت نسل به نسل ادامه يافته
است.
اين خانه تا سال 65 مسکوني بوده و در سال 1370
توسط نسل چهارم خاندان آل ياسين به شهرداري کاشان فروخته و سپس طي سال هاي 75 تا
76 مرمت شد و اکنون هم به عنوان دبيرخانه ‹‹خانه›› در مجمع جهاني شهرهاي اسلامي و
محل استقرار مرکز ارتباطات و امور بين الملل شهرداري کاشان با ميزباني از جشنواره
ها و سوگواره هاي مختلف در تمام طول سال کاربري فرهنگي پيدا کرده است.
روضه خواني آيت اله سيدمحمد تقي پشت مشهدي در
دهه عاشورا در کتاب ‹‹عزاداري سنتي شيعيان در بيوت علما، حوزه هاي علميه و کشورهاي
جهان›› تاليف حجت الاسلام سيدحسين معتمدي، ضمن اشاره به عزاداري ماه محرم در خانه
هاي علماي کاشان، آمده : «مرحوم آيت اله آقا سيد محمدتقي پشت مشهدي کاشاني، داراي
اخلاص زيادي به اباعبداله الحسين(ع) بوده و به اقامه مراسم عزاداري آن حضرت اهتمام
زيادي مي ورزيده اند، لذا همه ساله مجلس روضه خواني باشکوهي را براي تجديد اقامه
عزاداري امام حسين(ع) در ليالي عاشورا، در مسجد حبيب بن موسي و در ايام دهه عاشورا
در منزل خود منعقد مي نموده که بسيار معروف
و مورد توجه اهالي شهر بوده و از طبقات مختلف، خاصه اهل علم و فضيلت در آن شرکت مي
نموده اند.
مجلس روضه خواني منزل ايشان مفصل تر مجلسي بوده
که در مسجدشان تشکيل مي شده و دسته جات عزاداري مختلفي از سقايي، سينه زني، زنجير
زني، شبيه خواني و... نيز در اين منزل و مجلس شرکت مي نموده و ضمن عرض تسليت به
محضر علما و سادات، به عزاداري مي پرداختند.
از آنجا که احياي ميراث مرثيه در اين خانه ها،
علاوه بر صفا و صميميت جذابش، پيام هاي مهمي از جنس شور و شعور را براي نسل امروز
و آيندگان به ارمغان مي آورد، شهرداري کاشان در دهه دوم ماه محرم به برگزاري جلسات
پرشور وعظ، مرثيه خواني و دعا با حضور سخنرانان و اساتيد حوزوي پرداخت که مورد
توجه و استقبال گسترده اقشار مختلف قرار گرفت.