ميدان کهنه ! ميدان ولي سلطان ! ميدانگاه آقا ! ميدان سنگ ! هر کس کاشاني نباشد يا اولين بار اين اسمها را بشنود به ياد محيط سبز مدوري ( فلکه اي ) خواهد افتاد که وسايل نقليه به دور آن مي گردند در حاليکه اين ميدانها نه مدور هستند نه داراي فضاي سبز و زماني ساخته شده اند که نه خياباني بوده و نه وسيله نقليه اي .
ميدان در ادبيات کهن ايران ، محلي براي رزم و بزم ، جنگ و نبرد ، داد و ستد ، اعلام و اجراي احکام قضايي و حکومتي و بطور خلاصه گردهمايي و جمع شدن قشرهاي مختلف مردم يا ساکنان يک منطقه و محل بوده است . در گذشته هاي نه چندان دور در همه سکونتگاههاي شهري و روستايي کشور ما ، ميدان يا ميدانگاهي وجود داشته که محل اجتماع مردم بوده و بعضي اماکن عمومي شامل مسجد و آب انبار و مدرسه و نهر و بازار و ... نيز در مجاور آن ساخته مي شده است . با احداث ميدانهايي همچون ميدان ولي سلطان ، ميدانگاه آقا ، ميدان کهنه در شهر ما کاشان و همچنين ميدان نقش جهان در اصفهان ، ميدان گنجعلي خان در کرمان ، ميدان خان در يزد و ... ميدان به صورت عنصري قوي وارد عرصه هاي اجتماعي ، سياسي و اقتصادي مردم ايران شد . اين ميدانها تا چندين سال پيش محلي براي برگزاري آيين عيد قربان ، عزاداري و تعزيه سيدالشهدا (ع) و مبدأ تشييع جنازه مؤمنان و ... بود و نقطه اوج تجمع مردم هر محله و شهر محسوب مي شد .
رفته رفته در بيشتر شهرها و به ويژه در شهر ما کاشان ميدان هاي قديمي متناسب با رشد و توسعه شهر و همچنين افزايش جمعيت و ورود اتومبيلها به شهر ، بافت و تاثير خود را از دست داد و جاي خود را به فلکه ها داد لذا آنچه امروز در كشور ما به ميدان مشهور است ميدان نيست ، بلكه فلكه است يعني جايي که وسايل نقليه دور آن مي چرخند .
در دوره رژيم منحوس پهلوي که مردم مؤمن و مبارز کاشان به سبب ادامه مبارزات انقلابي خود نياز به گردهمايي ها و تجمعات بيشتري داشتند مساجد بزرگ شهر نظير مسجد آقابزرگ ، مسجد ميانچال ، مسجد خالو و چندين مسجد ديگر را به عنوان پايگاه تجمعات عمومي و مرکز تصميم گيري هاي خود قرار دادند . در اين بين مسجد تاريخي آقابزرگ اصلي ترين محل تجمعات مردمي براي انقلابيون محسوب مي شد . اين مسجد در دوران مبارزات انقلاب خاطرات جمعي شهروندان کاشان را در خود حفظ کرد تا اين که انقلاب به پيروزي رسيد و پس از آن محلي شد براي تجديد همدلي ها و مرور خاطرات مردم اين شهر . براي همين مردم کاشان سالها در روز 22 بهمن در مسجدآقابزرگ تجمع مي کردند و با اجتماع پرشور خود در اين مکان تاريخي ، خاطره باهم بودنهاي خود را زنده نگه مي داشتند .
حضور چشمگير مردم به ويژه نسلهاي دوم و سوم انقلاب در اين تجمع بزرگ و ساليانه در مسجد آقابزرگ از يک سو و ضرورت حفظ اين ميراث ارزشمند ملي ، رفته رفته خلاء و نبود محل و ميداني بزرگ براي اجتماعات مردم کاشان را نشان داد . علاوه بر آن مسجد آقابزرگ و خيابان فاضل نراقي و مسير مشرف به آن به علت قرار داشتن در بافت فرسوده شهر ، ديگر براي حضور همزمان هزاران شهروند کاشاني گنجايش و ظرفيت کافي را نداشت و دير يا زود متوليان و مسئولان اين شهر ، بايد محيط و مکان وسيعتر و بازتري را براي تجمع بزرگ کاشاني ها انتخاب مي کردند .
البته به جز مسجد آقابزرگ ، فلکه 15 خرداد براي رژه نيروهاي مسلح ، فلکه کمال الملک براي اجتماع عزاداران فاطمي ، بازار و تيمچه امين الدوله براي سوگواري سنتي هيئات مذهبي در روز تاسوعا و عاشورا سابقه برپايي تجمعات مردم کاشان را دارند که اين اماکن نيز به سبب کمبود جا و فضاي محدود ، معبر باريک ، نا ايمن بودن در برابر حوادث احتمالي ، ديگر براي اجراي اين برنامه ها مناسب نيستند . اين مسائل ، مسئولان محترم شهرستان کاشان را به صرافت انداخت تا پيرو برگزاري موفق ديدار مردم با مقام معظم رهبري و رئيس جمهور سابق در سالهاي قبل در فلکه جهاد ، تجمعات همگاني مردم کاشان نظير راهپيمايي 22 بهمن امسال را نيز به اين فلکه منتقل کنند و آن را به ميداني براي تجمعات مردمي اين شهر معرفي کنند . گرچه اين فلکه در آن سوي شهر و در منطقه جديد کاشان واقع شده است ولي تجمع يکپارچه و متمرکز کاشاني ها در روز 22 بهمن امسال در اين محل جلوه ديگري داشت و تجربه جديدي را پيش روي مردم و مسئولان شهرستان کاشان قرار داد تا از اين پس نيز تجمعات مذهبي و ملي شهر را در اين محل برگزار کنند . به راستي چرا کاشان سالهاست از داشتن ميدان وسيع و گسترده براي برگزاري اجتماعات مردمي محروم است و چرا مسئولان تاکنون به فکر آن نبوده اند ؟ البته مصلي در دست ساخت کاشان چه بسا براي برگزاري برخي اجتماعات بزرگ کاشان مناسب باشد اما احداث ميداني روباز ، بزرگ و همگاني در نزديکي سکونتگاههاي مرکز شهر براي برگزاري برنامه هاي مناسبتي ضروري است .
گرچه فلکه جهاد نيز به سبب کاربرد ترافيکي و گردش وسايل نقليه به دور آن يک فلکه بزرگ شهري محسوب مي شود اما به سبب وسعت و پهنه اي که دارد مي تواند مثل ميدان آزادي تهران ، ميدان مرواريد منامه ، ميدان التحرير قاهره و ... براي ما کاشاني ها در برخي روزهاي سال ، به عنوان نماد و يادمان شور و شکوه و تجلي وحدت مردم کاشان معرفي شود . روزهايي مثل : - « راهپيمايي » 22 بهمن روز پيروزي انقلاب اسلامي و « تظاهرات » آخرين جمعه ماه مبارک رمضان روز قدس - « رژه » يگانهاي نيروهاي مسلح در 29 فروردين روز ارتش و 31 شهريور آغاز هفته دفاع مقدس - « عزاداري يکپارچه هيئات مذهبي کاشان » در روز 9 و 10 محرم تاسوعا و عاشورا و 20 صفر اربعين حسيني و 28 صفر روز رحلت نبي مکرم اسلام (ص) و 3 جمادي الثاني روز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) و 21 رمضان روز شهادت حضرت علي (ع) و 25 شوال روز شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع) - « جشن هاي مردمي » اعياد شعبانيه - « سخنراني مسئولان سه قوه »
حتي از اين ميدان مي توان به عنوان : - مبدا تظاهرات روز قدس و حرکت به سمت مصلي - ميدا پياده روي ها و دوچرخه سواري هاي همگاني - محل ورزش هاي صبحگاهي و همگاني - محل استقبال و بدرقه نام آوران و افتخارآفرينان و زائران شهر - محل اجراي تعزيه و تئاترهاي خياباني - محل استقرار تريبون هاي آزاد در ايام انتخابات - محل برپايي بازارهاي محلي و فصلي - محل برپايي نمايشگاههاي فرهنگي و هنري - محل برپايي نمازجماعت مغرب و عشا در فصل بهار و تابستان استفاده کرد .
اما بيان چند نکته براي اين که فلکه جهاد به يک ميدان بزرگ تبديل شود ضروري است :
1 ) - شهرداري کاشان با عنايت به تفاوت فاحش بين ميدان و فلکه بايد با دقت و ذوق و سليقه هنرمندانه بکوشد تا ميدان جهاد به عنوان محيط مطلوب اجتماعي در اين شهر جايگاه خود را پيدا کند همانطور که مدتی است ميدان امام حسين تهران و ميدان امام علي اصفهان به اين جايگاه مطلوب رسيده اند . شهرداري بايد طرح جامعي براي تغيير کاربري فلکه جهاد به ميدان جهاد تهيه و حريم و منظر شهري و سازه ها و المانهاي اين ميدان را طراحي و ساخت و سازهاي اطراف ميدان را به دقت مديريت کند . اصولاً ميدان ها بر محور حرکت و عبور شهروندان بنا مي شوند ، همانطور که فلکهها بر محوريت حرکت خودروها احداث مي شوند لذا در ابتدا بايد ضمن احداث يک پياده راه منتهي به ميدان ، براي عبور و مرور خودروها و موتورسيکلت هايي که دور اين فلکه مي چرخند ، مسيرهاي جايگزين تعيين و آنها را به اين معبرها هدايت کرد تا با اين کار جان شهرونداني که در مناسبت هاي مختلف به اين ميدان مي آيند حفظ شود . همچنين براي رفاه و خدمات رساني به صدها يا هزاران نفري که قرار است در برخي مناسبت هاي سال به ويژه در روزهاي گرم در اين ميدان تجمع کنند امکاناتي نظير سايبان ، آب خوري ، توقفگاه موقت براي استقرار خودروهاي شخصي، امدادي و اتوبوسهاي شهري ، سرويس بهداشتي و ...تعبيه شود. 2) - عناصر و سازه ها و المانهاي موجود در يک ميدان ، حتي نام يک ميدان مي تواند تصوير و خاطره همدلي ها و در کنار هم بودن مردم را سالهاي سال در ذهن آنان حک و به نسلهاي بعد منتقل کند ( نظير مسجد آقابزرگ که با معماري بي نظيرش ، نماد مبارزات مردم کاشان در دوران انقلاب بوده است ) متاسفانه فلکه جهاد از اين عناصر و المانها محروم است و حتي عناصر زائد مثل وجود يک تلويزيون بدون استفاده در وسط اين ميدان منجر به اغتشاش بصري شده است . با توجه به اين که نام اين ميدان جهاد است مي توان شعار « همه با هم » را که در آرم وزارت جهاد کشاورزي است بصورت حجمي و با خط زيباي ريحان ، طغرا يا شکسته نستعليق طراحي کرد و در ميان اين ميدان که محل با هم بودنهاي مردم کاشان خواهد بود نصب کرد .
3) - همانطور که در 22 بهمن شاهد بوديم ، عزم و اراده مردمي منجر به حضور و اجتماع يکپارچه آنان در اين ميدان شد ، بنابر اين در برگزاري مناسبت هاي بزرگ ديگري که به آن اشاره شد ، اداره تبليغات اسلامي و ساير نهادهاي مرتبط نبايد منفعلانه برخورد کنند ، بالاخره کساني به سبب برخي سليقه هاي فردي و تعصبات سطحي براي اجتماعات بزرگ کاشاني ها در ميدان جهاد به ويژه در روز تاسوعا و عاشورا و روز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) مخالفت خواهند کرد بنابراين در بزرگداشت اين روزها بايد به خود مردم « به ويژه جوانان و نسل امروز » تکيه و با تبليغات مناسب و مهيا کردن امکانات لازم ، زمينه حضور چشمگير آنان را در ميدان جهاد فراهم کرد .
شک نداريم همانطور که مرتضي سقاييان نژاد شهردار اصفهان توانست ميدان کهنه اصفهان را از زير ويرانه ها و بافت فرسوده اين شهر بيرون بکشد و آن را بازسازي و احيا و به نام امام علي (ع) نامگذاري کند ، همانگونه که محمدباقر قاليباف شهردار تهران توانست ، ترددهاي فلکه امام حسين (ع) را به زيرگذر منتقل و خيابان منتهي به اين فلکه را پياده راه و فلکه امام حسين (ع) را به ميدان بزرگ امام حسين (ع) براي برپايي اجتماعات مذهبي مردم تبديل کند ؛ مهندس ناظم رضوي شهردار جوان کاشان نيز مي تواند فلکه جهاد کاشان را به ميدان با هم بودنهاي کاشاني ها تبديل کند .
بي ترديد هر چقدر فلکه جهاد به سمت ميدان شدن پيش برود و شرايط لازم يک ميدان بزرگ را براي حضور مردم پيدا کند و هر چه اجتماعات مردم کاشان در اين محل منسجم تر و شکيل تر و يکپارچه تر برگزار شود طولي نخواهد کشيد که کاشان جايگاه خود را در برپايي مثال زدني و بي نظير مناسبت هاي مذهبي و ملي در کشور پيدا خواهد کرد و ميدان جهاد کاشان نيز به عنوان يکي از ميدانهاي تاثيرگذار کشور معرفي خواهد شد . ان شاالله
|